Fevralın 21-də AZTV-nin “Mədəniyyət” kanalında “Vətənim” verilişinin Azərbaycanın xəttatlıq və minatür sənətinə həsr edilən buraxılışı yayımlanıb.

AMEA Nizami Gəncəvi adına Milli Azərbaycan Ədəbiyyatı Muzeyinin baş direktoru, akademik Rafael Hüseynovun təqdimatında yayımlanan verilişdə Azərbaycanın xəttatlıq və miniatür sənətinin tarixi, böyük yaradıcıları, misilsiz inciləri barədə məlumat verilib.

Akademik Azərbaycanın geridə qalan son min illik tarix içərisində gözəl xəttatlara sahib olduğunu və onların ölkəmizlə yanaşı, Yaxın şərqdə də qiymətli kitabların tarixdə qalmasının səbəbkarlarına çevrildiklərini diqqətə çatdırıb.

R.Hüseynov ərəblərin Azərbaycanı istilası ilə ərəblərdə istifadə olunan 4 xətt növündən 2-sinin (küfi və nəsx) ölkəmizdə geniş yayılmağa başladığını və bütün yazıların bu xətt növlərində qələmə alındığını bildirib. Akademik əlavə edib ki, sonradan bütün şərq ölkələrində tətbiq olunan xətlər arasında Azərbaycanlı xəttatların yaratdıqları yazı xətləri üstünlük təşkil etmişdir.  O, XIV əsrin sonlarında məşhur xəttat Mir Əli Təbrizinin nəsx və təliq xətlərinin əalqələndirilməsi nəticəsində yaratdığı nəstəliq bədii xəttinin bu xəttlər içərisində ən məşhurlar arasında ön sıralarda dayandığını vurğulayıb. 

Akademik, həmçinin zaman keçdikcə stenoqrafik sürətlə yazıla bilən xəttlərin meydana gəlməsinə ehtiyac yarandığını deyərək bu məqsədlə istifadə olunan şikəstə xəttinin qısa bir zamanda tezyazarların sevimli xətt növünə çevrildiyini bildirib.

R.Hüseynov kitabların sayının artması ilə xəttatlara, mirzələrə və katiblərə tələbatın artdığını diqqətə çatdırıb. Bədrəddin Məhəmməd Bəndgir  kimi tanınmış xəttatların daxilindəki rəssamlıq istedadını məhz xəttatlıqda gözəllik yaratmaqla ifadə etdiklərini qeyd edib.

Akademik əsrlər boyu xəttatlara dövlətlər tərəfindən böyük diqqət göstərildiyini deyib. Onun sözlərinə görə, Şah İsmayıl Xətai Çaldıran döyüşündən sonra həmin dövrün tanınmış xəttatı Şah Mahmud və böyük rəssam Kəmaləddin Behzadın sağ qalmasını böyük sevinclə qarşılaması bu diqqətin göstəricisidir.

R.Hüseynov verilişdə, həmçinin insanın gerçəkçi sürətini yaratma ənənəsinin XIII yüzillikdən əvvəl, miniatür sənətinin təşəkkül tapmağa başladığı zamanlardan xeyli əvvəl də mövcud olduğunu deyib. “Orta əsrlərdə yaşamış rəssamlarımız yeni dövrün Avropa rəssamları kimi gerçəkçi portretlər yaratmağa qadir olublar”, - deyə qeyd edən R.Hüseynov buna baxmayaraq, həmin dövrün yasaqlarının rəssamlarımıza bu kimi imkanlar təqdim etmədiyini diqqətə çatdırıb. Əlavə edib ki, rassamlarımız yalnız hakim məfkurənin icazə verdiyi çərçivədə gözəllik yaratmaq imkanı əldə etmişlər: “Lakin bu çərçivənin içərisində olsa belə onların yaratdıqları gözəllliklər düşüncə üfüqlərini geniş açırdı, Azərbaycan rəssamlarının nələrə qadir olduqları kiçik vərəqlərdə olan miniatürlərdə belə bütün aydınlığı ilə duyulurdu”.

© Bütün hüquqlar qorunur. Xəbərlərdən istifadə edərkən www.nizamimuseum.az saytına istinad zəruridir.