AMEA Nizami Gəncəvi adına Milli Azərbaycan Ədəbiyyatı Muzeyində Azərbaycan dramaturgiyasının banisi Mirzə Fətəli Axundzadənin 12 lövhəsi sərgilənir. Sərgidə sənətkarın həyat və yaradıcılığının əsas və vacib məqamları öz əksini tapmışdır.

Sərginin birinci lövhəsində Axundzadənin kətan üzərində yağlı boya ilə işlənmiş rəsmi, doğum və ölüm tarixi(1812-1878), eləcə də həyatının məqsədini ifadə edən fikirləri verilmişdir.

İkinci lövhədə həyat yoldaşı Tubu xanımın, qızı Nisə xanımın, oğlu Rəşidin foto-şəkilləri, həmçinin müəllimi Mirzə Şəfi Vazehin rəssam H.Haqverdiyev tərəfindən çəkilən rəsm əsəri sərgilənmişdir. Şəkidə anadan olduğu evin foto görüntüsü, Şəkinin XIX əsrə aid fotosu, Mirzə Fətəli Axundzadənin Mirzə Şəfi barədə fikri, ona aid əlyazma formasında “Tərcümeyi-hal” dəftərindən surət və digər əlyazmalar öz əksini tapmışdır.

Üçüncü lövhədə XIX əsr Tiflisinin görkəminin fotosu, Mirzə Fətəli Axundzadənin Tiflisdə yaşadığı otağın şəkli, “Şərq poeması”nın əlyazmasını əks etdirən bir parça və dövrü mətbuatda nəşr edilən poemanın görüntüləri sərgilənmişdir.

Dördüncü lövhədə ədibin dram və roman barədə aşağıdakı fikri, “Bu gün millət üçün faydalı və oxucuların zövqü üçün rəğbətli olan əsər – drama və romandır”,− verilmişdir.

Lövhədə “Molla İbrahimxəlil Kimyagər” əsərindəki obrazların, həmin komediyadan səhnələrin fotoları və əsərin müxtəlif illərdə nəşr edilən variantlarının əksi təqdim edilmişdir.

Beşinci lövhədə Mirzə Fətəli Axundzadənin “Müsyö Jordan və Dərviş Məstəli Şah” əsərinin əlyazmasından bir parça, komediyada verilən tiplərin, eləcə də səhnəsində “Müsyö Jordan” və “Xırs quldurbasan” komediyaları oynanılan Tiflis teatrının foto görüntüsü əks etdirilmişdir.

Altıncı lövhədə “Vəzir-i xan-i Lənkəran” komediyasının əlyazmasından bir neçə səhifənin, eləcə də həmin əsərdən hazırlanmış tamaşadan səhnə və obrazların foto-surətləri yerləşdirilmişdir. Bu lövhədə dramaturqun ingilis və fransız dillərində çap olunan kitablarının foto-surətləri də öz əksini tapmışdır.

Yeddinci lövhədə “Hacı Qara” komediyasına aid əlyazmanın surəti, komediyanın tiplərini canlandıran aktyorların, komediyadan seçilmiş səhnələrin və Axundzadənin əsərlərinin üz qabığını əks etdirən fotoşəkillər verilmişdir.

Səkkizinci lövhədə “Mürafiə vəkilləri” komediyasından əlyazmanın foto-surəti, həmçinin həmin komediyadan rəssam Əzim Əzimzadəyə məxsus illüstrasiya, Mirzə Fətəli Axundzadənin “Aldanmış Kəvakib” əsərinə aid illüstrasiyalar, M.Arifin qadın surətləri, eləcə də Lui Araqonun bu əsər barədə fikirləri öz əksini tapmışdır. Lövhənin sonunda Axundzadənin 1855-ci ilə aid əlyazması və 1928-ci illərdə nəşr edilən kitablarından foto-surətlər verilmişdir.

Doqquzuncu lövhədə rəssam B.Mirzəzadənin Mirzə Fətəli Axundzadə və Qasım bəy Zakiri görüntüləyən rəsm əsəri və Mirzə Fətəli Axundzadənin tənqid barədə aşağıdakı fikirləri verilmişdir: “Xalqı tərbiyələndirmək, həmməzhəblərimizin əxlaqını safalaşdırıb islah etməkhttps://nizamimuseum.az. üçün tənqiddən faydalı heç bir vasitə ola bilməz”. Lövhədə, həmçinin M.F.Axundzadənin əsərlərində bəhs etdiyi klassik yazıçıların, eləcə də Mirzə Fətəli Axundzadə ənənələrinin davamçılarının fotoları görüntülənir. Bu lövhədə Axundzadənin “Əlifba” layihəsinə aid qiymətli əlyazması da sərgilənmişdir.

Onuncu lövhədə Mirzə Fətəli Axundzadənin “Kəmalüddövlə məktubları” əsərinə aid əlyazma və məktublarının foto-surətlərini əks etdirən görüntülərini izləyirik. Bu lövhədə verilən əlyazmalar 1857-ci ilə aiddir.

On birinci lövhədə Heydər Əliyevin “Mirzə Fətəli Axundzadə ədəbiyyat tarixində prinsip etibarilə yeni və görkəmli bir səhifə açmışdır”,− sözləri verilmişdir. Rəssam Serebrininin “Mirzə Fətəli Axundzadə” rəsmi və Mirzə Fətəli Axundzadənin sovet dövrü tədqiqatçılarının fotoşəkilləri sərgilənmişdir. Lövhənin sonunda Aleksandr Fadeyev və Səməd Vurğunun Şəkidə Mirzə Fətəli Axundzadənin ev-muzeyinin həyətindəki şəkli və AMEA-nın müxbir üzvü Rafael Hüseynovun aşağıdakı fikirləri öz əksini tapmışdır: “Mirzə Fətəlinin təxəllüsü “Səbuhi” idi – sabaha mənsub olan, sabahın adamı. O, bütün əsərləri və əməlləri, arzu və düşüncələriylə yaşadığı günlərdən daha artıq sabahın adamı, gələcəyin təmsilçisi idi”.

On ikinci lövhədə Səməd Vurğunun Mirzə Fətəli Axundzadə haqqında söylədiyi fikirlər, M.F.Axundzadə adına Azərbaycan SSRİ Dövlət mükafatını əks etdirən 1965-ci il N-3 medalının foto-surəti, Mirzə Fətəli Axundzadənin Şəkidəki ev-muzeyinin ümumi görüntüsü sərgilənmişdir. Lövhədə “Molla Nəsrəddin” jurnalının 27 noyabr 1911-ci il, 42-ci sayında verilmiş rəsmi öz əksini tapmışdır. Həmin lövhədə M.F.Axundzadə adına bağda dramaturqa qoyulmuş abidənin foto-surəti, Tiflisdə Mirzə Fətəli Axundzadənin abidəsi yanında keşirilən tədbirdən bir görüntü, eləcə də Axundzadənin bir sıra jurnal və qəzetlərdə dərc edilən məqalə və fotolarının əksi verilmişdir.

Göründüyü kimi, sərgi dahi dramaturqun həyat və fəaliyyətini bütöv şəkildə əks etdirir. Bu da sərginin Mirzə Fətəli Axundzadə irsinin gələcək nəsillərə ötürülməsində mühüm əhəmiyyət kəsb etməsindən xəbər verir.

© Bütün hüquqlar qorunur. Xəbərlərdən istifadə edərkən www.nizamimuseum.az saytına istinad zəruridir.