Oktyabrın 18-də Azərbaycan Televiziyasının “Mədəniyyət” kanalında “Vətənim” verilişinin  görkəmli ictimai-siyasi xadim, alovlu vətənpərvər və sədaqətli dövlət adamı, Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dönəmində ilk milli parlamentimizin birinci rəhbəri Həsən bəy Ağayevin xatirəsinə həsr edilmiş buraxılışı yayımlanıb.

AMEA Nizami Gəncəvi adına Milli Azərbaycan Ədəbiyyatı Muzeyinin direktoru, akademik Rafael Hüseynovun təqdimatında yayımlanan verilişdə istiqlalımızın əldə olunmasında canını qurban vermiş şəxsiyyətlərdən biri olan Həsən bəy Ağayevin ömür yoluna nəzər salınıb, fəaliyyəti haqqında əhatəli məlumat verilib.

Akademik R.Hüseynov H.Ağayevin uşaqlıqdan dünyəvi elmləri öyrənməyə həvəsli olduğunu, bu səbəbdən ilk təhsilini dini məktəbdə deyil, Gəncə klassik gimnaziyasında aldığını diqqətə çatdırıb. Qeyd edib ki, Həsən bəy Hacı Zeynəlabdin Tağıyevin maddi dəstəyi ilə Moskva Universitetinin Tibb fakültəsində təhsil alaraq Bakıya qayıdıb və burada H.Z.Tağıyevin toxuculuq fabrikində və Qızlar Məktəbində həkim kimi fəaliyyət göstərib.

Verilişdə R.Hüseynov H.Ağayevin gələcək həyat yoldaşı Xədicə xanımla tanışlığından bəhs edib. Onların ilk övladı Xurşidin Üzeyir Hacıbəyli haqqında ilk monoqrafiyanın müəllifi olduğunu vurğulayıb.

Akademik əlavə edib ki, H.Ağayev öz xalqını layiq olduğu azad bir cəmiyyət kimi görmək arzusunda olduğundan gənclik illərində siyasi tələbə dərnəklərinin fəalllarına qoşulub. Bildirib ki, bu siyasi fəallar ağsaqqal məsləhətlərindən daha çox zəmanənin səsinə qulaq asırdılar.

Onun sözlərinə görə, Həsən bəy 1917-ci ildə Bakıda keçirilən Qafqaz müsəlmanlarının qurultayında ilk dəfə olaraq Azərbaycanın muxtariyyəti fikrini irəli sürüb: “1918-ci il dekabrın 7-də ilk milli parlamentimiz yaranan zaman rəhbərliyinə məhz Həsən bəy Ağayevin gətirilməsi heç kəsdə tərəddüd oyatmırdı. Həsən bəy parlamentin 113 iclasına rəhbərlik etdi və iclaslar əsnasında Azərbaycanı daha güclü etmək üçün əlindən gələni etdi”. 

R.Hüseynov, həmçinin Əleheydər Qarayevin Həsən bəyə qarşı olan ədavətli münasibətlərindən danışıb.

Həsən bəy Ağayevin “Kaspi” və “Həyat” qəzetlərində “təbib” təxəllüsü ilə çıxan məqalələrin müəllifi olduğunu diqqətə çatdıran akademik Ə.Qarayevin də qəzetlərdə “tartan-partan”, “qəmişqulu” imzaları ilə çıxış etdiyini bildirib.

O, Həsən bəyin 1905-ci ildə Bakıda həbs olunma təhlükəsi ilə üzləşdiyindən İrana üz tutduğunu,ailəsi ilə birlikdə 2 ilə yaxın Ərdəbil və Rəşt şəhərlərində yaşadıqlarını qeyd edib.

R.Hüseynov Həsən bəyin 1914-cü ildə Gəncədə Xudadat bəy Rəfibəyovla birgə Yelizavetpol Tibb Cəmiyyətini yaratdığını bildirib.

O, 1918-ci il mayın 28-də Tiflisdə Azərbaycan Milli Şurasının iclasında Azərbaycanın İstiqlal Bəyannaməsi qəbul edilərkən Həsən bəy Ağayev bu tarixi hadisədə birbaşa iştirak etdiyini vurğulayıb.  

Sonda akademik qeyd edib ki, Azərbaycan xalqının minnətdar yaddaşında bu millət üçün canını fəda etmiş Həsən bəy Ağayevin abidəsi hər zaman yüksək tutulacaq.

© Bütün hüquqlar qorunur. Xəbərlərdən istifadə edərkən www.nizamimuseum.az saytına istinad zəruridir.