Özbəkistandakı Heydər Əliyev adına Azərbaycan Mədəniyyət Mərkəzinin Nizami Gəncəvi adına Milli Azərbaycan Ədəbiyyatı Muzeyi ilə birgə fəaliyyəti nəticəsində Xurşidbanu Natəvanın seçilmiş şeirləri özbəkcə çap olunub. Kitab bütünlüklə Ədəbiyyat Muzeyində dizayn edilərək çapa hazırlanıb.

Yeni kitabda Xurşidbanu Natəvanın irsi ilk dəfə geniş həcmdə bədii tərcümə ilə özbək oxucusuna çatdırılıb. Şeirlərin özbək dilinə poetik tərcüməsini Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü Şəhla Qasımova edib. Kitabın redaktorları Özbəkistandan filologiya elmləri namizədi, dosent Gülbahar Aşurova, Azərbaycandan filologiya üzrə fəlsəfə doktoru Kərimulla Məmməd-Zadədir.

“Günəşə çatar başım” adlı toplunun elmi məsləhətçisi və “Ön söz”ün müəllifi Nizami Gəncəvi adına Milli Azərbaycan Ədəbiyyatı muzeyinin baş direktoru, akademik Rafael Hüseynovdur. Kitaba yazdığı “Günəş xanımın gerçəyə dönmüş arzusu” başlıqlı “Ön söz”də akademik Rafael Hüseynov özbək oxucusuna ilk dəfə olaraq Natəvanın ömür və sənət bioqrafiyasını dolğun şəkildə təqdim edir. Həm özbək, həm də Azərbaycan dilində verilmiş “Ön söz”də Xurşidbanu Natəvanın nəsil şəcərəsi və ailəsindən, şair qohumlarından, enişli-yoxuşlu həyatından və yaradıcılığından bəhs edilir. Dünya ədəbiyyatında az sayda qadın şairlərinin olduğunu qeyd edən müəllif, Natəvanın XII əsrdən adları bizə məlum olan Azərbaycanın xanım şairlər silsiləsini layiqincə davam etdirdiyini vurğulayır. “Ön söz”də ata tərəfdən Gəncə xanları, ana tərəfdən Qarabağ xanları nəslindən olan Xurşidbanu xanımın şair qohumları haqqında məlumatlar da öz əksini tapmışdır. Rafael Hüseynov Natəvanın əsərlərini ilk dəfə 1828-ci ildə geniş müqəddimə və təhlillərlə çap etdirən Hənəfi Zeynallı və şairin mənzumələrini öz təzkirəsində cəmləyərək günümüzə gəlib çatmasına vəsilə olan Mir Möhsün Nəvvab haqqında da söhbət açır. “Ön söz”də, həmçinin XIX əsr Azərbaycanında ənənə halı alan şairlər məclislərindən, o cümlədən Natəvanın himayəsi və rəhbərliyi ilə fəaliyyət göstərən “Məclisi-üns”dən də bəhs olunur.

Kitabın üzünü bəzəyən Xurşidbanu Natəvanın portreti Nizami Gəncəvi adına Milli Azərbaycan Ədəbiyyatı Muzeyinin kolleksiyasındandır. Kitabda muzeyin ekspozisiyasında nümayiş etdirilən və fondunda mühafizə edilən digər əsərlərin də fotoları verilib. 

Azərbaycan mədəniyyəti tarixinə adını ilk qadın rəssam kimi də yazdıran Xurşidbanu Natəvanın sulu boya və qələmlə çəkdiyi rəsm işlərinin rəngarəng fotoları kitabın tərtibatını bir az da gözəlləşdirib. Nəşrin oxucu üçün qiymətli edən digər təsvirlər isə muzeyin fondunda qorunub saxlanan Natəvanın şair qohumlarının, özünün oğlu Mehdiqulu və qızı Xanbikə ilə olan fotoşəkilləridir. Toplunun fotolar qalereyası yenə Ədəbiyyat Muzeyinin ekspozisiyasında təqdim edilən şairin portreti əks edilmiş xalça ilə sona çatır. Xalçanın müəllifi Afaq Kərimovadır. 

Kitabda Natəvanın hər bir şeiri həm Azərbaycan, həm də özbək dilində qarşılıqlı şəkildə verilib.

Prezident İlham Əliyevin müvafiq Sərəncamı ilə qeyd edilən Xurşidbanu Natəvanın anadan olmasının 190 illik yubileyi çərçivəsində işıq üzü görən bu nəşr şairin ölkə xaricində bir qədər də tanıdılması istiqamətində dəyərli töhfədir.

© Bütün hüquqlar qorunur. Xəbərlərdən istifadə edərkən www.nizamimuseum.az saytına istinad zəruridir.