“Mədəniyyət” kanalında Nizami Gəncəvi adına Milli Azərbaycan Ədəbiyyatı Muzeyinin baş direktoru, akademik Rafael Hüseynovun təqdimatında “Vətənim” verilişinin növbəti buraxılışı yayımlanıb.

Verilişdə Azərbaycana məxsus kamança alətindən və ABŞ-da yaşayan mahir kamança ifaçısı İmamyar Həsənovun yaradıcılığından bəhs olunub. 

Akademik Rafael Hüseynov bildirib ki, Azərbaycan tarix boyu musiqi alətlərinin zənginliyi, böyük musiqiçiləri ilə seçilib və ucalarda qərar tutub. Onun sözlərinə görə, Azərbaycanın tarixin dünənlərində qalan 200-dən artıq musiqi aləti olub. Bugünün azərbaycanlısına adı, görünüşü və necə səslənməsi ilə bəlli olan musiqi alətlərinin dəqiq sayı isə 88-dir. Onlardan 32-si simli, 26-sı mizrafla, 2-si çubuqla, 4-ü isə kamanla çalınır. Qədimlərdən sevilmiş musiqi alətlərimizdən 23-ü nəfəslidir, milli musiqi dünyamızın 16 aləti zərbli, 17-si də özü çalınandır.

Qeyd olunub ki, insanlarımız musiqi alətlərinin hamısını sevsə də, kamança onların arasında ürəyə ən yaxını olub. Çünki kamançanın sədası insan səsinə bənzəyir. Kamança insanın ruhunu, dərin hissiyatını digər musiqi alətlərindən daha artıq ifa edir, onun səsi zamanın uzaqlarından gəlir.

Vurğulanıb ki, əsrlər boyunca ən qüdrətli şairlər də insanın qəlbinə məlhəm olan kamançanın sehrinə düşüblər. Kamançanı dahi Nizami Gənəvi "Xosrov və Şirin"də vəsf edib. XIII yüzildə Mövlana Cəlaləddin Rumi öyürdü.

Verlişdə akademik Rafael Hüseynov Osmanlılar və Səfəvilər arasında 1514-cü il avqustun 23-də Çaldıran düzündə baş vermiş döyüşmə zamanı Şah İsmayıl Xətainin 2 sənətkarı mağarada gizlətdiyini qeyd edib. O, qələbə qazanan Osmanlı ordusunun əldə etdiyi qənimətlər sırasında 2 kamançanın olduğunu diqqətə çatdırıb. Bildirib ki, Azərbaycanın, Səfəvilərin 2 məşhur kamança ustası Şahqulu və onun oğlu Heydərqulu müharibədən sonra Anadoluya aparılıb. Müharibənin təfərrüatlarından bəhs edən salnamə bu gün bizə Səfəvilər dövründə yaşamış 2 məşhur kamança ustamızı nişan verir. 

Diqqətə çatdırılıb ki, kamançanın bir sənətkarın adının daimi parçasına çevrilməsi XX yüzildə baş verib. Görkəmli musiqiçimiz Habil Əliyevə Habil Kaman deyirdilər. Bu hadisə daha əvvəlki əsrlərdə də olub. Şah Abbas sarayında baş katib olan tarixçi İskəndər bəydən millətimizə "Tarixe-aləmaraye-Abbasi" adlı salnamə yadigar qalıb. Əsərdə unutduğumuz 2 kamançaçımız tanıdılır. Onlardan biri Şah Abbasın şəxsi kamaçaçısı olan Mirzə Məhəmməd Kamaçai, digəri isə Ustad Məsum Kamaçaidir.

Kamançanın yalnız Şərq insanın deyil, Qərb insanın da ruhuna yaxın olan musiqi aləti olduğunu deyən Rafael Hüseynov bildirib ki, 1683-cü ildə Azərbaycana səfər etmiş məşhur alman səyyahı E.Kempfer "Səfərnamə" əsərində kamançanın üçsimli və bəzən də dördsimli alət olduğunu, çox gözəl səs tembri ilə səsləndiyini qeyd edir. Həmin əsər XVII əsr tariximizi aydın görmək üçün ən etibarlı mənbələrdən biridir.

Verlişdə ABŞ-da yaşayan və mədəniyyətimizi təbliğ edən soydaşımız, məşhur kamança ifaçısı İmamyar Həsənov uşaq yaşlarından kamana ola sevgisindən, təhsilindən, sənət aləminə gəlməsindən danışıb. 

Həmçinin akademik Rafael Hüseynov kamança alətində zaman-zaman baş vermiş dəyişikliklərdən bəhs edib. Qeyd olunub ki, Azərbaycan musiqiçisi Əbdülqadir Marağayi əsərlərində başqa musiqi alətləri ilə yanaşı, kamançanın da adını çəkib və onun haqqında ətraflı məlumat verib. Bundan başqa, Mirzə Səttar Ərdəbili XIX yüzildə kamançanın yalnız Azərbaycanda deyil, Qafqazda da musiqi aləti kimi şöhrətlənməsində misilsiz xidmətlər göstərib.

Verilişi buradan izləyə bilərsiniz.

© Bütün hüquqlar qorunur. Xəbərlərdən istifadə edərkən www.nizamimuseum.az saytına istinad zəruridir.