Fevralın 26-da Nizami Gəncəvi adına Milli Azərbaycan Ədəbiyyatı Muzeyində Xocalı faciəsinin 32-cü ildönümünə həsr olunmuş “İfşa edən Xocalı” mövzusunda elmi sessiya keçirilib.

Elmi sessiyanı giriş sözü ilə açan muzeyin direktoru akademik Rafael Hüseynov XX əsrdə insanlığa qarşı törədilmiş ən böyük faciələrdən biri olan Xocalı faciəsinin siyasi və hüquqi mahiyyətindən danışıb. Bildirib ki, bütövlükdə Azərbaycan xalqına qarşı yönəldilmiş Xocalı soyqırımı qəddarlığı və qeyri-insani cəza üsulları ilə bəşər tarixində bir vəhşilik aktıdır. Xocalı soyqırımı zamanı 613 nəfər öldürülüb. Faciə baş verən gecə 1275 dinc sakin girov götürülüb. Bununla yanaşı, ağıla gəlməyən vəhşiliklər, zorakılıqlar törədilib. Bu faciəni törətməklə ermənilər xalqımızı qorxutmaq, onun mübarizə əzmini qırmaq, xalqımızı tarixi torpaqlarımızın bir hissəsini itirməklə barışmağa məcbur etmək istəyirdilər. 

Direktor qeyd edib ki, 1990-cı il yanvarın 20-də Bakıda törədilən faciə də Xocalı soyqırımını törədənlərin, Azərbaycana güc göstərmək istəyənlərin sifarişi ilə hazırlanmış ssenari idi. Xalqımızın azadlıq uğrunda mübarizə əzmini qırmaq üçün 20 Yanvar faciəsi törətdilər. 20 Yanvar faciəsi Azərbaycanın müstəqilliyə aparan yolunda yeni mərhələnin başlanğıc nöqtəsi oldu. Lakin Azərbaycan xalqı 1991-ci il oktyabrın 18-də əldə etdiyi dövlət müstəqilliyini məhz Ümummilli Liderimiz Heydər Əliyevin rəhbərliyi altında möhkəmləndirdi.

“Xocalı dərdi, Xocalı dərsi” mövzusunda məruzəsini təqdim edən akademik Rafael Hüseynov bu gün dünyanın bir çox ölkəsinin Xocalı soyqırımını rəsmən tanıdığını söyləyib. Alim Xocalı soyqırımı və bu qəddar aktın günahkarlarına beynəlxalq səviyyədə siyasi-hüquqi qiymət verilməsi istiqamətində görülən işlərdən danışıb. O, Xocalı soyqırımının tanıdılmasında Heydər Əliyev Fondunun vitse-prezidenti Leyla xanım Əliyevanın təşəbbüsü ilə 2008-ci ildə təsis edilən “Xocalıya ədalət!” beynəlxalq məlumatlandırma kampaniyası çərçivəsində görülən işləri xüsusi qeyd edib.

Muzeyin direktoru, həmçinin Azərbaycan 2001-ci ildə Avropa Şurasına üzv qəbul olunduqdan sonra o zaman ölkəmizin AŞPA-dakı deputat qrupunun rəhbəri cənab İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə Xocalı soyqırımı barədə sənəd hazırlayaraq Avropanın bir çox nüfuzlu siyasətçilərinə imzalatdıqlarını xatırladıb. 

Akademik Rafael Hüseynov vurğulayıb ki, 44 günlük İkinci Qarabağ müharibəsində tarixi Qələbəmizlə 30 ilin işğalına son qoyuldu, ərazi bütövlüyümüz bərpa edildi, şəhidlərimizin, eləcə də Xocalı qurbanlarının intiqamı alındı, onların ruhları rahatlıq tapdı. Tarixi Qələbəmiz Azərbaycan xalqının nə qədər məğrur, yenilməz xalq olduğunu təsdiqlədi. Ən əsası sübut etdik ki, bir qarış torpağımızı belə düşmənə vermərik.

O, vurğulayıb ki, bu gün Azərbaycanın hər yerində Dövlət Bayrağı dalğalanır, işğaldan azad edilən ərazilərimiz yenidən dirçəlir. Bütün Qarabağın, eləcə də dərdli Xocalının həyatında yeni dövran başlanır. 

Daha sonra muzeyin ekspozisiya şöbəsinin müdiri, Əməkdar mədəniyyət işçisi Tomiris Babanlı “Çağdaş ədəbiyyatda Xocalı faciəsi” adlı məruzəsini təqdim edib. T.Babanlı diqqətə çatdırıb ki, tarixdə analoqu olmayan Xocalı soyqırımı xalqımızın yaşadığı ən ağlasığmaz faciələrdən biri kimi hər il anılır. Bütün bu amansız, dəhşətli vəhşiliklər gələcək nəsillərə ədəbi əsərlər vasitəsilə ötürülərək düşmənə qarşı barışmaz olmağı, daim ayıq-sayıq olmağı təlqin etmək yolunda ən yaxşı vasitədir: “bu faciəni əks etdirən ədəbi-bədii əsərlər xalqın yaddaşının oyaq qalmasına xidmət edir, tarixin kədərli və şərəfli dərslərini gələcək nəslə öyrətmək, eyni zamanda ötürmək missiyasını daşıyır”.

Məruzəçi bu qətliama Bəxtiyar Vahabzadə, Məmməd Araz, Xəlil Rza Ulutürk, Nəbi Xəzri, Qabil, Zəlimxan Yaqub, Cabir Novruz, Nurəngiz Gün, Məmməd Aslan, Ənvər Əhməd, Ələmdar Quluzadə və başqa şairlərin yaradıcılığında yer verildiyini, onların dəyərli bədii nümunələr yaratdıqlarını qeyd edib. O, həmçinin bu şairlərin əsərlərindən nümunələri elmi sessiya iştirakçılarının diqqətinə çatdırıb.

Elmi sessiyanın növbəti məruzəsi “Xocalı həqiqətlərini əks etdirən Memorial Soyqırımı Muzeyi” mövzusunda olub. Məruzəni təqdim edən muzeyin Komparativistika və bədii tərcümə şöbəsinin elmi işçisi Zarema İbrahimova 2014-cü il fevral ayının 24-də Respublika Hərbi Prokurorluğunda yaradılmış Memorial Soyqırımı Muzeyindən danışıb. Bildirib ki, əsrlər boyu xalqımıza qarsı törədilən qanlı hadisələrlə bağlı tarixi sənədlər, soyqırımla bağlı aparılan cinayət işlərinin nüsxələri, hadisə yerinə baxış protokolları, fotoşəkillər Muzeydə toplanılıb və nümayiş olunur.

Z.İbrahimova onu da diqqətə çatdırıb ki, muzey "Tarix", "Deportasiya-repressiya", "Soyqırımı", "Terror" adlandırılan dörd bölmədən ibarətdir.

© Bütün hüquqlar qorunur. Xəbərlərdən istifadə edərkən www.nizamimuseum.az saytına istinad zəruridir.