İnana bilmirəm, inanmaq istəmirəm, heç vəchlə qəbul edə bilmirəm ki, Ramiz Əskər artıq yoxdur.
O mənim köhnə, əziz, etibarlı, sınaqlardan çıxmış dostum idi - bu öz yerində.
Amma Ramiz tək mənimki, Azərbaycanınkı da deyildi axı!
O, hay-küy, təbliğat, hansısa təkan sayəsində deyil, zəkası ilə, yaratdıqları ilə, usanmaz əməkləriylə bütöv türk dünyasınınkı idi.
O, bir neçə adamın işini görən alim idi və əslində də bir yox, bir neçə adam idi.
Qaldırın baxın onun gördüyü işlərin həcminə, miqdarına, sanbalına özünüz şahid olacaqsınız ki, bu boyda ömür içərisində o həcmdə, həm də o səviyyədə işi bir adamın yerinə yetirməsi mümkünsüzdür. Ancaq hər halda bir şərtlə ola bilir.
O halda ki, sən Ramiz Əskər olasan.
Ramizin gedişi elə dərin boşluq yaradır ki, bu yarğanın bundan belə rəf edilə biləcəyi heç ağlıma batmır.
Şəxsən mənim ömrümdəki boşluğunun yeri də həmişə ağrıyacaq.
Harda əlimdə bir balaca imkan yaranırdısa, çalışırdım Ramiz yanımda olsun.
Birgə nə qədər yollardan keçdik, səfərlərə çıxdıq, konfranslara qatıldıq.
Bu son yoluna bizsiz çıxdı...
Ruhun şad olsun da deyə bilmirəm.
Ruhun necə şad ola bilər ki, ömür belə yarımçıq qırıldı, nə qədər istəklərin, niyyətlərin yarımçıq, yalnız sənin görə biləcəyin işlərin sənsiz qaldı...
Ramiz Əskər orta məktəbi qızıl medalla başa vuraraq 1972-ci ildə ən yüksək balla Azərbaycan (indiki Bakı) Dövlət Universitetinin jurnalistika fakültəsinə daxil olmuş, üçüncü kursdan dərs əlaçısı kimi M.V.Lomonosov adına Moskva Dövlət Universitetinə göndərilmişdir. Moskva mühitində yetişən Ramiz Əskər təhsilini başa vurduqdan sonra Bakıya qayıtmış və burada əmək fəaliyyətinə başlamışdır. O bir neçə il Azərbaycan Dövlət Televiziya və Radio Verilişləri Komitəsinin türkcə verilişlər redaksiyasında redaktor işləmişdir. Sonra yeddi dildə (Azərbaycan, türk, ərəb, fars, ingilis, fransız, alman) çıxan “Azərbaycan bugün” jurnalının, daha sonra isə “Odlar yurdu” qəzetinin baş redaktoru olmuşdur. Ərəb, latın və kiril əlifbaları ilə nəşr olunan bu mətbu orqanın səhifələrində ADR-in təşəkkülü, gerbi, himni, bayrağı, dövlət qurumları, parlamenti, siyasi və hərbi xadimləri, pulları və s. haqqında son dərəcə maraqlı yazılar verilirdi. Xaricdə ölkələrdə fəaliyyət göstərən Azərbaycan diaspor təşkilatları, dərnək, mərkəz, cəmiyyət və birliklər, onların ana dilimizdə nəşr etdikləri qəzet və jurnallar, tanınmış elm və mədəniyyət xadimləri, görkəmli azərbaycanşünas alimlər haqqında materiallar dərc olunurdu. Qətiyyətlə demək olar ki, ötən əsrin 80-ci illərinin axırlarında Azərbaycanda milli şüurun oyanmasında və milli-azadlıq hərəkatının formalaşmasında, daha sonra ölkəmizdə latın əlifbasının bərpa oluması prosesində bu qəzetin və onun baş redaktoru Ramiz Əskərin müsbət rolu olmuşdur.
Ramiz Əskər yeddi il “Oılar yurdu”nda işlədikdən sonra İstanbulda çıxan məşhur “Hürriyet” qəzetinin Qafqaz üzrə xüsusi müxbiri olmuş, bir müddət “XXI əsr” adlı qəzeti redaktə etmiş, Azərbaycan Jurnalistlər Birliyində katib və baş katib vəzifələrində çalışmış, “Azərbaycan mətbuatı bugün” adlı jurnal, əyalət mətbuatına kömək üçün bülletenlər buraxmış, jurnalistlər üçün treninqlər təşkil etmişdir. O, Beynəlxalq Mətbuat İnstitutunun (Vyana) və Avrasiya Yazarlar Birliyinin (Ankara) üzvüdür.
Ramiz Əskər daha sonra elmi-pedaqoji fəaliyyətlə məşğul olmuş, 2002-2006-cı illərdə Bakı Dövlət Universitetinin türkologiya kafеdrasında əvəzçi-müəllim kimi işləmiş, rus və Azərbaycan bölmələrində «Qədim türk yazılı abidələri», «Orta türk dövrü abidələri», «Türkolo¬gi¬yaya giriş», «Türk mə¬də¬niyyət tarixi» fənlərindən dərs dеmiş, xüsusi ixtisas kursları aparmış, elmlər namizədi və elmlər doktoru dissertasiyaları yazmış, müxtəlif fənlər üzrə proqramlar tərtib etmişdir. O, 2007-2012-ci illərdə BDU-nun mü¬hacirət ədəbiyyatı və bədii tərcümə elmi-tədqiqat laboratoriyasının baş еlmi işçisi və müdiri olmuş, 2012-ci ildə türk xalqları ədəbiy-yatı kafеdrasının, 2016-cı ildə isə türkologiya kafedrasının müdiri sеçilmişdir.
Ramiz Əskərin qələmindən indiyədək 16 monoqrafiya, kitab və tədris vəsaiti, 250-yə yaxın еlmi məqalə çıxmışdır. Onun yazdığı irihəcmli «Qutadğu Bilig», «Mahmud Kaşğari və onun «Divanü lüğat-it-türk» əsəri», «Orxon abidələri», «Türk xalqları ədəbiyyatı oçerkləri», «Bağımsızlık Dönemi Azerbaycan Edebiyatı» monoqrafiyaları mütəxəssislər tərəfindən yüksək qiymətləndirilmişdir. Alimin tərtib etdiyi biblioqrafiyalar da çox məşhurdur. O, “Divanü lüğat-it-türk” əsəri üzrə 22 dildə 1.500, “Qutadğu Bilig” üzrə 22 dildə 3.000, Kitabi-Dədə Qorqud üzrə 43 dildə 8.841 məxəzin (kitab, monoqrafiya, məqalə, dissertasiya, tezis) toplandığı bir neçə biblioqrafiya hazırlamışdır.
Türk dünyasında yaxşı tanınan Ramiz onlarca beynəlxalq konfransa, foruma və simpoziuma qatılmış, maraqlı məruzələr oxumuş, ölkəmizi ləyaqətlə təmsil etmişdir. O, Orxon-Yenisey abidələrini öz gözü ilə görən, bunun üçün Tuvaya, Xakasiyaya, Altaya, Monqolustana elmi ekspedisiyaya gedən yeganə Azərbaycan alimidir. Özbəkistan, Qazaxıstan, Qırğızıstan, Türkmənistan, Tatarıstan, Türkiyə onun tez-tez ziyarət etdiyi məkanlardır.
Bu fədakar elm adamını başqalarından fərqləndirən digər mühüm cəhət onun tərcüməçilik fəaliyyətidir. İndiyə qədər Ramiz Əskər rus, alman, türk, özbək, uyğur, qazax, qırğız, türkmən, tatar, qaqauz dillərindən 50-dək kitab tərcümə və nəşr etmişdir. Bunların arasında Faruq Sümərin «Oğuzlar», Bahəddin Ögəlin «Türk mifologiyası», Yusif Balasağunlunun «Qutadğu bilig», «Monqolların gizli tarixi» kimi mühüm əsərlər vardır. Dahi dilçi Mahmud Kaşğarinin 4 cildlik fundamеntal «Divanü lüğat-it-türk» əsərini ana dilimizə tərcümə еtməsi isə alimin milli mədəniyyətimiz və elmimiz qarşısında ən böyük xidməti sayıla bilər.
Ramiz Əskər son dövrlərdə türk xalqları arasında ədəbi əlaqələrin inkişafına mühüm töhfələr vermişdir. Türk xalqları ədəbiyyatının parlaq simalarından Babur, Mеhri Xatun, Əndəlib, Azadi, Məxdum¬qulu, Molla Nə¬fəs, Toktoqul, Çobanzadə, Tukay və digər ədiblərin kitablarını ana dilimizə çеvirmiş, onlara ön söz, qеyd və şərhlər yazmış, özbək, türk və türkmən ədəbiyyatı antologiyalarını hazırlamışdır. Onun tərcüməsində Azərbaycan oxucularına təqdim olunan bəzi mühüm əsərlər, o cümlədən məşhur mədəniyyətşünas İbrahim Qəfəsoğlunun “Türk milli kültürü” , tanınmış tarixçi Osman Turanın “Türk cahan hakimiyyəti məfkurəsi tarixi” və görkəmli politoloq Rəcəb Albayrağın “Türklərin İranı” kitabları gənc türkoloqların və tarixçilərin yetişməsində mühüm rol oynayır.
Ramiz Əskər hazırda dünya ədəbiyyatının görkəmli nümayəmdəsi, türk dilində ilk “Xəmsə” müəllifi Əlişir Nəvainin məşhur “Xəmsə”sinin ana dilimizə tərcüməsi ilə məşğuldur. Tərcüməçilik sahə¬də əldə etdiyi böyük uğurlarına görə o, Türkiyənin “Türk dünyasına xidmət” və “Qızıl alma” mükafatları, Özbəkistanın beynəlxalq Babur mükafatı, Qazaxıs¬tanın Qasım Amanjolov və Mağcan Cumabay medalları, Türkmə¬nis¬ta¬nın “Altın əsr” mükafatı və Məxdumqulu medalı, Ukraynanın Bəkir Çobanzadə medalı, Qırğızıs¬tanın Toktoqul medalı, Tatarıstanın “Mədəniyyətə xidmət” medalı, Rusiyanın Qaysın Quliyev medalı, TürkSOY-un xüsusi mükafatı və yubiley medalları, Türk Akademiyasının “Vilhelm Tomsen” medalı ilə təltif edilmiş, Nəvai şəhərinin (Özbəkistan) fəxri vətəndaşı seçilmişdir.
Ramiz Əskərin fədakar və gərgin əməyi dövlətimiz tərəfindən də yüksək qiymətləndirilmişdir. O, Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin sərəncamı ilə 2014-cü ildə «Şöhrət» ordeni ilə təltif edilmiş, 2010-cu ildə isə «Əməkdar jurnalist» fəxri adına layiq görülmüşdür.
Gözəl jurnalist, tanınmış türkoloq və mahir tərcüməçi Ramiz Əskərin xatirəsi onu sevənlərin qəlbində yaşayacaqdır.
Ramiz itkisi
May 23, 2024 | 11:04 / Yeni nəşrlər
