“Mədəniyyət” kanalında Nizami Gəncəvi adına Milli Azərbaycan Ədəbiyyatı Muzeyinin direktoru, akademik Rafael Hüseynovun təqdimatında “Vətənim” verilişinin növbəti buraxılışı yayımlanıb.

Budəfəki veriliş dahi Azərbaycan mütəfəkkiri Məhəmməd Füzulinin şair oğlu Fəzli Bağdadiyə və Bağdad ədəbi mühitinə həsr olunub.

Akademik Rafael Hüseynov bildirib ki, XVI əsrin əvvəllərindən Bağdadda Azərbaycan poeziyası aparıcı rola malik olub. Füzuli ədəbi məktəbini tamamilə yeni poetik məzmunda, yeni məna və bədii dəyərlərlə davam etdirən azərbaycanlı sənətkarların bütöv bir nəsli bu dönəmdə Bağdadda yetişib. Müdrik Füzulinin oğlu Fəzli Bağdadi üçün də atası ustad olub və o, Füzulinin şeirlərindəki musiqililikdən bəhrələnib. 

Diqqətə çatdırılıb ki, dahi Füzuli müasir düşünən, içərisində yaşadığı günlərin sürətləri ilə uyğunlaşmağı bacaran insan idi. O, oğlunu ədəbiyyat yolundan çəkindirmək niyyətində olmayıb və Fəzliyə öz xəttini, öz yolunu tutmağı məsləhət bilib. Oğlunun şairlər aləmində şöhrət tapması üçün ona nəsihətlər verib və bu nəsihətlər Füzulinin irsində öz əksini tapıb. Fəzlinin şeirlərində də Füzuli dalğası duyulmaqdadır, onun şeirləri daha çağdaşdır və sanki şeirlərindəki musiqililik daha çoxdur. 

"Füzuli şeirlərində qarğışlar da var ki, şair bu qarğışı könüllərə yatmayan, oxuduğu şeirləri təhrif edən müğənniyə aid edir", - deyən akademik Rafael Hüseynov bildirib ki, XVI əsrdə Bağdadda çoxlu şeir-musiqi məclisləri vardı. Füzuli və oğlu Fəzli zövq əhlinin toplandığı həmin yığıncaqların daimi qonağı idi. Ruhi Bağdadi öz şeirində həmin məclisləri təsvir edərək Füzulinin, Fəzlinin və digər Bağdad şairlərinin şeirlərini hansı müğənnilərin ifa etdiyini adı ilə bizə çatdırıb.

Akademik Rafael Hüseynov qeyd edib ki, ədəbiyyatşünas alim İsmayıl Hikmət 1920-ci illərdə Sankt-Peterburqda əlyazmaları araşdırarkən Fəzlinin şeirini tapıb və 25 misralıq Fəzli müstəzadını "Azərbaycan ədəbiyyatı tarixi" kitabında çap etdirib. Lakin sonrakı araşdırmalar bu şeirin daha geniş olduğunu göstərib və Əlyazmalar İnstitutunda Fəzlinin bu şeirinin 36 misralıq bütövü tapılıb. 1980-cı illərin sonlarında işıq üzü görmüş "Azərbaycan klassik ədəbiyyatından seçmələr" üçcildliyində Fəzlinin bu şeiri natamam şəkildə yer alıb.

Bildirilib ki, Fəzlinin şair kimi iki səciyyəvi xüsusiyyəti haqqında onun iki müasiri, hər gün onunla bir yerdə olan iki şair yoldaşı xəbər verir. Belə ki, Əhdi Bağdadi və Ruhi Bağdadinin Fəzli yaradıcılığı barədəki mülahizələri daha dəqiqdir, çünki Fəzlinin hər gün yazdığı yeni əsərlərdən onlar agah idilər. Əhdi Bağdadi Fəzlinin yaradıcılığındakı tarixi məqamlara daha artıq üstünlük verərərək təzkirəsində Fəzlinin tarix yazmaqdakı məharətini xüsusi vurğulayıb. Fəzlinin irsinə bütün nümunələri ilə bələd olan Ruhi Bağdadi isə şairi başqaları ilə müqayisə edərək onu digər şairlərdən daha qüvvətli sayır və Fəzlinin hər misranı cilalamağın tərəfdarı olduğunu deyir.

Fəzlinin Bağdad mühitində yazıb-yaratdığını söyləyən akademik Rafael Hüseynov onun öz şeirlərini ana dilində qələmə aldığını deyib. Vurğulayıb ki, Azərbaycan dilinə, türkcəmizə xidmət edən Fəzlinin və onun müasirlərinin vaxtında ana dilimizə etdikləri xidmətin nəticəsində bu gün onların yazdıqları oxunur və sevinir. Füzuli ocağından çıxmış Fəzlini həm də şair atasının kölgəsi qoruyub və ona yol açıb.

"Rəvayətə görə, Bağdada Xarəzmdən gələn məşhur bir usta Füzuli şeirlərinin heyranı olub və o, düzəltdiyi ən gözəl udlardan birini dahi şairə hədiyyə edib. Fəzli zövq əhlinin toplandığı Bağdad qəhvəxanalarında, şeir məclislərində öz qəzəllərini atası Füzuliyə bağışlanan udla oxuyub. Lakin bir gün həmin ud oğurlansa da, oğru tərəfindən Füzuliyə geri gətirilib", - deyə Rafael Hüseynov əlavə edib. 

Verilişi buradan izləyə bilərsiniz.

© Bütün hüquqlar qorunur. Xəbərlərdən istifadə edərkən www.nizamimuseum.az saytına istinad zəruridir.