“Mədəniyyət” kanalında yayımlanan "Vətənim" verilişinin növbəti buraxılışı Azərbaycan Respublikasının Xalq artisti, tanınmış dirijor, caz ifaçısı və bəstəkar Tofiq Əhmədova həsr olunub.

Nizami Gəncəvi adına Milli Azərbaycan Ədəbiyyatı Muzeyinin direktoru, akademik Rafael Hüseynovun təqdimatında efirə gedən verilişdə Tofiq Əhmədovun həyat və yaradıcılığından, onun müasir musiqi mədəniyyəti xəzinəmizə verdiyi töhfələrdən bəhs edilib.

Akademik Rafael Hüseynov bildirib ki, Tofiq Qəzənfər oğlu Əhmədov 1923-cü ildə Bakıda anadan olub. Erkən yaşlarından musiqiyə maraq göstərib. 1941-ci ildə respublikada yeni yaranan estrada simfonik orkestrinə klarnet və saksofon ifaçısı kimi daxil olub. O vaxt orkestrin rəhbəri və dirijoru bəstəkar Tofiq Quliyev idi. Bəstəkar 1942-ci ildə Tofiq Əhmədovu rəhbərlik etdiyi Xəzər Donanması estrada ansamblına dəvət edib. 1945-ci ilə qədər həmin orkestrdə işləyib.

O, Bakıda cazın ilk dəfə 1931-ci ildə eşidildiyini, Boris Renskinin rəhbərlik etdiyi "Tea-caz" orkestrinin Bakıya qastrola gəldiyini və "Edison" adlanan kinoteatrda konsert verdiyini deyib. Qeyd edib ki, 1941-ci il sentyabrın 7-də isə Bakı Filarmoniyasında Tofiq Quliyevin rəhbərliyi ilə çıxış edən Dövlət Estrada Orkestri milli cazın yaranma tarixinin təməlini qoydu. 1941-ci ildə ilk dəfə rəsmən səhnəyə çıxmış Azərbaycan Dövlət Caz Orkestrinin sıralarında olmuş gənclərdən biri də Tofiq Əhmədov idi. Sonralar Azərbaycan musiqisindəki ən sanballı adlardan biri kimi şöhrətlənəcək, Sovet İttifaqından kənarda da tanınacaq ifaçı, bəstəkar Tofiq Əhmədov o zaman bu orkestrdə klarnet çalır, alt-saksofonda ifa edirdi.

Diqqətə çatdırılıb ki, 1956-cı ildə Azərbaycan Televiziyası yarandı. Elə dalğalarını yayınca da televiziya caz musiqisi kimi mədəni həyatımızda büsbütün yeni bir səhifə açdı, Azərbaycan Televiziyası da düşüncə gerçəkliyimizdə vaxtilə caz musiqisinin etdiyini etdi. 

Akademik Rafael Hüseynov 1970-ci illərin sonlarında Azərbaycan Radiosunda hazırladığı "Axşam görüşləri" verilişində Tofiq Əhmədovla söhbət olduğunu, görkəmli musiqiçi ilə bağlı ayrıca veriliş hazırladığını deyib. Bildirib ki, Tofiq Əhmədov Televiziya-radio Verilişləri Komitəsinin işçilərindən biri idi, Estrada Simfonik Orkestrinə rəhbərlik edirdi, buna görə də başqa musiqiçilərimizə nisbətən özü də, kollektivi də həm radioda, həm televiziyada daha tez-tez çıxış edirdi. O, söhbətlərindən birində Tofiq Əhmədovun ona 1930-40-50-ci illərdə yalnız Sovet İttifaqında deyil, dünyada məşhur olan caz musiqiçilərindən biri olan Eddi Roznerdən danışdığını söyləyib: "50-ci illərin əvvəllərində Tofiq Əhmədovun Eddi Roznerlə kəsişib, o Roznerin əsl caz məktəbi sayılacaq orkestrində ifaçılığa başlayıb. 1970-ci illərin sonlarında Tofiq Əhmədov mənə Eddi Roznerin sənətinin ali səviyyəsinə məftunluqla xatirələrini danışırdı".

Bildirilib ki, 1950-ci illərin ortalarında Eddi Rozner bir ulduz idi. Onun ətrafında oçağkı Sovet İttifaqının ən istedadlı estradaçıları, cazçıları toplaşmışdı. Tofiq Əhmədov belə münbit bir caz mühitinin içərisində yetişmişdi. Görkəmli caz ifaçısı 57 il ömür sürsə də ona Azərbaycan cazının ilk onillərinin parlaq simaları sırasından milli cazımıza ən uzun müddət xidmət etmək nəsib olub. Böyük caz qapılarını Tofiq Əhmədovun üzünə açan tale hadisəsi 1953-cü ildə baş verib. Eddi Rozner onu orkestrinə dəvət edib və 29 yaşlı Tofiq Əhmədov burada 4 il işləyib. Bu 4 il musiqiçi üçün böyük bir akademiyanı keçməyə bərabər olub və o, 1957-ci ildə Bakıya qayıdaraq "Biz Bakıdanıq" adlı estrada orkestrini yaradıb, 1961-ci ilə qədər bu ansambla rəhbərlik edib. Ansambl ilə müxtəlif ölkələrə qastrola gedib.

"1961-ci ildə artıq Azərbaycan estradasında yetərincə yüksək nüfuz sahibi olan Tofiq Əhmədovu Azərbaycan Dövlət Televiziya və Radio Verilişləri Komitəsinə dəvət ediblər. Dövlət Televiziya və Radio Verilişləri Komitəsindəki Caz Simfonik Orkestrinin bədii rəhbərliyinə və baş dirijorluğuna başlayan musiqiçi 1981-ci ilədək - ömrünün sonunacan o sənət birliyinə başçılıq edib. Oçağkı Azərbaycan musiqisinin ən üstün, ən sevilən müğənnilərinin səsi davamlı olaraq bu orkestrdən gəlib. Tədricən Tofiq Əhmədovun rəhbərlik etdiyi orkestr də mötəbər məktəbə, ənənə yaradan musiqi ocağına dönüb", - deyə Rafael Hüseynov əlavə edib.

Onun sözlərinə görə, Tofiq Əhmədovun ən mühüm qabiliyyətlərindən biri onun seçmək istedadı, ətrafına qiymətli musiqiçiləri toplaya bilmək səriştəliliyi olub. Onun topladığı gənclərin hər biri həssaslıqla seçilib, həqiqi istedad olub və heç biri də Azərbaycan musiqisində iz qoymadan ötüb keçməyib. Tofiq Əhmədovun orkestri 1960-70-ci illərdə bir-birindən gözəl silsilə mahnıların yaranmasına səbəb olmaqla yanaşı, Azərbaycan musiqisindəki bir çox yeniliklərin əsas ifadə meydanı vəzifəsini illərcə ləyaqətlə yerinə yetirib. Tofiq Əhmədov işləmək şövqü ilə daşan çalışqan insan idi. Gününün bəstəkarları, müğənniləri, şairləri ilə daimi ünsiyyətdə idi. Çünki məqsədi orkestrin repertuarını durmadan təzələmək idi. 

Akademik Rafael Hüseynov qeyd edib ki, Tofiq Əhmədov adaşı Tofiq Quliyev, müasirləri Rauf Hacıyev, Zakir Bağırov və digər bu qəbil sənətkarlarla yanaşı, Azərbaycan şəhər nəğmələrinin bəyənimli örnəklərini bəstələdi. Tofiq Əhmədovun qoşduğu mahnılardan biri "Nərgizlər açanda gəl" adlanır və o mahnını Şövkət Ələkbərova oxuyub.  

Verilişi buradan izləyə bilərsiniz.

© Bütün hüquqlar qorunur. Xəbərlərdən istifadə edərkən www.nizamimuseum.az saytına istinad zəruridir.